Thường thì những người chơi đàn piano điện chuyên nghiệp họ không bao giờ sử dụng đàn Piano điện (Cả tập hay biểu diễn). Giá thành 1 cây đàn Piano cũng không hề rẻ chút nào.
Thử phân tích 1 chút về những ưu nhược điểm của Piano điện tử (Digital Piano) và Piano cơ nhé. Vì tôi thấy bạn gì đó bảo đàn điện tử nhanh hỏng hơn đàn cơ. Còn đàn cơ muốn hỏng cũng khó. Sai lầm quá quá đi mất.
Lựa chọn đàn piano điện hay đàn piano cơ
Sự khác biệt rõ ràng nhất mà ta có thể thấy được giữa đàn Digital và đàn cơ chính là ở bàn phím (Keyboad) và tất nhiên là cả âm thanh nữa (Ấn thử phím đàn Organ và Piano là biết ngay phím Organ ấn nhẹ như giấy). Những người chơi đàn piano điện từ nhỏ dùng ngón tay diễn tả các âm thanh khác nhau tùy theo yêu cầu tác phẩm như: cứng, mềm, rời, liền, to, nhỏ, mạnh, nhẹ, vang rền hoặc tắt cụt mà người chơi Digital không có thói quen đó. Hiện nay thì các nhà sản xuất đã mô phỏng được phím đàn Digital hưởng ứng theo ngón tay của người chơi gọi là “Sensitive Touch”. Đây là 1 bước đột phá trong công nghệ làm đàn Digital nhưng trong thực tế thì còn cách rất xa so với đàn Piano thực sự. Với chỉ khoảng hơn 1.000$ thì bạn đã có thể tậu về một chiếc đàn piano điện rồi. Còn vơi Piano thật thì với loại Yamaha U3 dùng rồi thì giá khoảng 2000$ – 2500$ tùy chất lượng. Tôi khuyên bạn nếu có khả năng nên sử dụng đàn Piano cơ học để làm quen 1 cách Real Touch.
Mua về rồi cũng chưa xong, đàn cơ dù 2-3000$ hay hơn 100.000$ cũng đều phải chăm sóc, bảo quản cẩn thận (nhất là với thời tiết ẩm của miền Bắc) , đều phải lên giây đàn thường xuyên và tùy theo cường độ sự dụng mà còn phải rebuilt lại nữa, vì máy móc những phần chuyển động (bằng nỷ, da, gỗ hoặc Poly…) sẽ bị mòn và rão theo thời gian. đàn piano điện rẻ tiền thì làm bằng chất liệu kém và không kỹ nên sẽ nhanh hỏng hơn. Đàn Digital thì khác chủ yêu chất liệu làm bằng Poly nhiều hơn đàn thật và dễ chế tạo hơn nên có độ bền lớn hơn hẳn đàn thật. Không sợ chơi nhiều và lâu những nốt nhạc sẽ bị sai, không cần lên dây.
Giới thiệu về đàn piano điện và đàn piano cơ
Để làm bàn phím cảm ứng cho đàn piano điện thì người ta phải làm cho bàn phím có trọng lượng chứ không còn làm lò xo như ban đầu nữa. (Đàn thật người ta gắn chì vào phím đàn). Và thực tế cho thấy đàn Digital còn phải cải tiền nhiều để sao cho giống đàn Piano thật. Tuy vậy độ nặng nhẹ của phím đàn là không thống nhất bởi đơn giản là do cách chơi của các người chơi đều khác nhau, người thích nhẹ người thích nặng hoặc rất nặng…Theo lý thuyết, đàn giây càng dài càng nặng thì càng ngân lâu và vang to. Steinway &Sons là đàn có giây dài và to nặng hơn các đàn khác. Tuy vậy, muốn đánh cho giây to nặng được vang, thì phím đàn phải nặng, vỏ gõ phải nặng . đàn piano điện làm ra không thể có bàn phím nặng quá gây khó dễ cho người chơi khi chơi những phím nhanh liên tục. Vì thế, người ta phải làm nặng nhẹ theo ý kiến những Pianist nổi tiếng mà thôi.
Về mặt âm thanh, người ta xài Computer Program để match ngón tay đánh đàn với những sample sounds của những đàn Grand Piano (tôi tin đó là S&S). Đàn Digital tốt thì có database of sample sounds thật lớn. Vì vậy, đàn mới làm (đời mới) có âm thanh giống thật hơn đàn old series, old technologies. Đàn đời mới còn có Keyboard escapement nữa . Đó là cách bắt chước cái vồ gõ giây của đàn piano điện thật. Khi ngón tay đánh lên phím, thì qua bộ máy, nó đá vào đít cái vồ gõ chứ không đạp . Đạp nghĩa là luôn luôn tì vào, mà đá có nghĩa là chỉ chạm vào một lát ngắn thôi. Khoảng thời gian sau khi bị đá vào đít đến khi cái vồ gõ vào giây đàn thì cái vồ đi freely (người ta gọi là escapement), hoàn toàn dựa vào sức đánh của ngón tay, và cái momentum của cái vồ . Khi cái vồ đánh vào giây xong, thì nó bi dội bật ngược trở lại, và có thể tiếp tục gõ vào giây nữa nếu không có một bộ phận nữa chặn giữ nó lại. Digital piano thì không cần rắc rối và suy nghĩ về những chuyện này nữa.
Đàn cần có nhiều note polyphony (đời mới) càng tốt. Đàn đời cũ có ít note polyphony (sample sounds cho một single phím đánh xuống). Những âm này tuỳ theo brand, nhưng phần chính là tuỳ theo thời gian mà techonologies được học hỏi và áp dụng vào sản xuất, mà sounds được áp dụng vào từng phần của đàn, từng loud speakers systems. đàn piano điệnthật thì phím bên trái (nốt trầm) nặng hơn bên phải, và âm thanh bên trầm kêu to hơn (vì âm trầm khó nghe thấy bằng tai người). Đàn digital thì phím nặng bằng nhau, nhưng người ta cố làm cho âm kêu to hơn, nhưng tuỳ theo brand và kỹ thuật mà làm có tốt hay không. Có brand một loa bên phải kêu một nửa số note polyphony thôi, nhưng có brand cho cả 2 bên loa đều kêu tất cả các note polyphony. Computer program sẽ cho từng loa kêu lên những note polyphony nào tuỳ theo phím đàn nào, và ngón tay đánh thế nào . Đàn thật thì nốt trầm chỉ có một giây bọc đồng thôi, giữa đàn về phía trái một chút thì mỗi phím đàn có 2 giây bọc đồng, nhưng phía trái đàn thì mỗi phím đàn có 3 giây trơn không bọc.
Tuỳ theo brand mà đàn piano điện có giây dài, to nặng và cứng thế nào, phím nào có giây bọc, và bọc nặng nhẹ thế nào. Như vậy thì ở đàn thật, phím cao chỉ có 3 note polyphony mà thôi. Hộp đàn (sound box) cũng tuỳ theo độ dài và độ nặng của giây . Pedal cũng tuỳ theo giây mà thay đổi, nhất là sustain pedal là bàn đạp giữ các vồ gõ giây gần lại với giây . Khi vồ gõ gần lại thì không thể gõ mạnh vào giây được như ta giang thẳng cánh đập búa. Người chơi Piano có thể đánh nhẹ vào phím, cũng có thể nhấn bàn đạp sustain, cũng có thể chơi cả hai để được âm thanh mong muốn. Vì vậy người ta phải làm computer program cùng với các note polyphony và các loa (lound speakers) để kêu lên những âm thanh như giây đàn thật kêu lên theo các phím đàn chơi trên từng quãng của bàn phím đàn piano điện. Lẽ ra người ta phải làm mỗi speaker cho một phím đàn mới được như đàn thật.
Tóm lại nếu bạn chỉ muốn chơi giải trí đơn thuần thì có lẽ không cần đến nhiều những thứ không cần thiết của đàn piano điện thật. Mua Digital Piano, bạn cần chọn loại nào mới nhất, có đủ các new technology, nhưng không cần những fancy như nhiều âm thanh cho kèn, giọng người, organ chẳng hạn.
Ví dụ cây đàn hay dùng để biểu diễn(Grand Piano) ở trong sảnh chính Nhạc viện Hà Nội do chú Đặng Thái Sơn tặng có giá không dưới 100.000 USD đâu. Còn đàn piano điện tập cả Pro hay Amarteur hay dùng Piano đứng (Upright Piano) của Yamaha (U2,U3… model) có giá dao động khoảng từ 2000$ đến 7.000$ hoặc cao hơn tùy theo Brand New hay Second Hand.
